Anayasa Mahkemesi, SÖZCÜ’nün gündeme getirdiği, “Ülke için kritik öneme sahip şirketlere el koyma yetkisi” olarak algılanan ve endişelere yol açan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ni iptal etti.
14 Ekim 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 68 numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde (CBK) yerli üretimin ve teknolojik kabiliyetlerin geliştirilmesini sağlamak, üreticilerin yatırım, üretim ve finansman süreçlerini kolaylaştırmak üzere kısa adı SAİK olan Sanayileşme İcra Komitesi’nin kurulmasına karar verildiği duyurulmuştu.
Kararnamede, Başkanlığını Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yapacağı Komite’nin görev ve yetkilerinin sıralandığı 4’üncü maddenin e bendi, “Devlet artık istediği her şirkete el koyabilir” yorumlarına ve endişelere neden olmuştu.
SÖZCÜ Gazetesi, karara ilişkin haberi 23 Ekim 2020’de yayımlamıştı.
Konuyu SÖZCÜ gündeme getirmişti. Uzmanlar maddenin çok net yazılmadığını vurgulayarak, bu karara dayanarak, devletin şirketlere “Yabancı ortak sokma” diyebileceğini; hatta ısrar halinde, şirketin Varlı Fonu’na devredilebileceği uyarısında bulunmuştu.
4. Madde’nin e bendinde şu ifadelere yer veriliyordu:
“Ülke için kritik öneme sahip şirketlerin ortaklık yapılarında, yurtiçi üretimin sürekliliğini ve ulusal güvenliği riske atabilecek değişikliklere ilişkin yapılacak işlemler konusunda karar almak.”
CHP bu maddeyi Anayasa Mahkemesi’ne taşıdı.
Dava dilekçesinde özetle; dava konusu kuralla CBK ile düzenleme yapılması yasaklanan mülkiyet hakkı ve sözleşme özgürlüğüne sınırlama getirildiği, Sanayileşme İcra Komitesine (SAİK) tanınan yetkinin belirsiz olduğu, kanunda açıkça düzenlenen konulara ilişkin düzenleme yapıldığı, yasama yetkisinin devredildiği ve yürütme yetkisinin sınırlarının aşıldığı belirtilerek kuralın Anayasa’nın 2., 7., 8., 13., 35., 48. ve 104. maddelerine aykırı olduğu ileri sürüldü.
“KAMU TÜZEL KİŞİLİĞİ YOK”
Yüksek Mahkeme şu tespit ve değerlendirmelerde bulundu:
- Anayasa’nın 104. maddesinin on yedinci fıkrasının üçüncü cümlesinde Anayasa’da münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda CBK çıkarılamayacağı hükmüne yer verilmiştir.
- Anayasa koyucunun bir konunun kanunla düzenlenmesini özel olarak öngörmesi bu alanın münhasıran kanunla düzenlenmesini istediği anlamına gelir. Bu kapsamda Anayasa bir konunun kanunla düzenleneceğini öngörmüşse bu konuda CBK çıkarılamaz.
- SAİK’in kuruluşu, görevleri ve üye yapısı dikkate alındığında merkezî idare içinde yer alan, kamu tüzel kişiliği bulunmayan ve Cumhurbaşkanlığı veya herhangi bir bakanlık teşkilatına dâhil olmayan kendine özgü bir idari birim olduğu anlaşılmaktadır.
- Kamu tüzel kişiliği bulunmayan, herhangi bir bakanlığın merkez veya taşra teşkilatına da dâhil olmayan idari bir birimin görev ve yetkilerinin CBK’yla düzenlenmesi Anayasa’nın 106. maddesinin on birinci fıkrasında öngörülen “Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teşkilat yapısı ile merkez ve taşra teşkilatlarının kurulması Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle düzenlenir” şeklindeki kural kapsamında bulunmamaktadır.
- Ayrıca söz konusu görev ve yetkiler Anayasa’da CBK ile düzenleneceği özel olarak öngörülen diğer konulardan da değildir. Dolayısıyla kamu tüzel kişiliği bulunmayan ve Cumhurbaşkanlığı veya herhangi bir bakanlık teşkilatına dâhil olmayan SAİK’in görev ve yetkileri Anayasa’da CBK ile düzenleneceği özel olarak öngörülen konulardan değildir.
HÜKÜM: İPTALİNE
Anayasa Mahkemesi neticede şu hükmü kurdu:
13/10/2020 tarihli ve (68) numaralı Sanayileşme İcra Komitesi Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 4. maddesinin (3) numaralı fıkrasının (e) bendinin konu bakımından yetki yönünden Anayasa’ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, Muammer TOPAL, Rıdvan GÜLEÇ, Selahaddin MENTEŞ, Basri BAĞCI ile İrfan FİDAN’ın karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA 1/6/2022 tarihinde karar verildi.
KARŞIOY GEREKÇESİ
Topal, Güleç, Menteş ve Bağcı karşıoy gerekçelerini şöyle açıkladı:
Anayasa’nın 104/17. maddesi Cumhurbaşkanı’na yürütmeye ilişkin konularda kararname çıkartma yetkisi vermekte olup 68 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin konu bakımından bu yetki kapsamı dışında kalmadığını değerlendirdiğimizden, 2021/85 Esas Sayılı dosyada yer alan karşıoy gerekçeleri çerçevesinde çoğunlu
ğun iptal yönündeki görüşüne iştirak edilmemiştir.
02:00
News
Gündem
Gündem
Gündem
Gündem
Gündem
Gündem
