İstanbul deprem seferberlik planı hazır: İşte madde madde yapılacaklar

Büyük depremi bekleyen İstanbul’u güçlendirmek için İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun açıkladığı seferberlik planının önemli başlıkları arasında imar mevzuatı geliyor.

İBB, İstanbulluların bugün içinde yaşadığı binlerce riskli yapı stokunun üretilmesine neden olan mevzuatta ciddi ve büyük çaplı değişiklikler yapılmasını öneriyor.

Şehir plancısı olan İBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökce, imar mevzuatının birçok eksik ve sorun içerdiğine dikkat çekerek “Planlama ve yer seçimleri sürecinden, inşaat ruhsatının verilmesine, bina tespitlerinden riskli yapıların yıkılmasına kadar ki süreçlerle ilgili tüm eksik ve suistimaller gözden geçirilmelidir. Kentsel rantların dağıtılmasına ilişkin süreçler etkin bir şekilde denetlenirken, afet ve risk yönetimine ilişkin özel hükümler imar ve yerel yönetimler mevzuatına eklenmelidir. Bu çerçevede İstanbul’a özgü bir yasa hazırlanmalıdır” dedi.

1999 ÖNCESİNDEKİ PLANLAR REVİZE EDİLSİN

Gökce; İstanbul Deprem Seferberlik Planı’nın açıkladığı toplantıda yaptığı sunumda  planlama, ruhsat, riskli yapı denetimi mevzuatında yapılması gereken değişiklikleri madde madde sıraladı.

Gökce, 1999 yılından önce yapılan ve hala yürürlükte olan imar planlarının, güncel jeolojik – jeoteknik  etütlere göre revize edilmesi gerektiğini vurgulayarak “Afet Riskli Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun”da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na verilen yetkilerin büyükşehir belediyelerine de tanınması gerektiğini kaydetti.

TOPLANMA ALANLARI PLANA İŞLENSİN

Gökce, afet sonrası toplanma alanları, geçici barınma alanları ve 1. derece tahliye koridorlarının imar planlarına işlenmesi gerektiğini belirterek bunlarla ilgili plan değişikliği yapılmasının da  yasaklanmasını istedi.

Sayıştay’ın periyodik denetimlerinde kentsel imar rantlarına ilişkin özel ihtisas denetimi uygulamasının başlatılmasının önemine işaret etti.

BİNALARA KİMLİK KARTI ÇIKARILSIN, PERİYODİK DENETİM YAPILSIN

Tüm yapıların deprem güvenlik sertifikasının (yapı kimlik kartı) belediyelerce çıkarılarak yapı üzerinde ve dijital ortamda açık veri olarak sunulmasını isteyen Gökce, binaların ilçe ve büyükşehir belediyelerince şikayete gerek kalmaksızın iskandan bir yıl sonra ve sonrasında periyodik olarak beş yılda bir denetlenmesini önerdi. Dekorasyon dahil yapılardaki tüm tadilat işlerinin ruhsata tabi olması gerektiğini belirtti.

ZEMİN KATTAKİ TİCARİ İŞLETMELER DENETLENMELİ

Türkiye’yi sarsan 6 Şubat depremlerinde yıkılan çok sayıda binanın ortak özelliği zemin katlarında ticari işletme bulunmasıydı.

Yaygın olarak gözlenen zemin katın göçtüğü diğer katların sandviç şeklinde üst üste kapaklandığı yıkımların ana nedeni ticari işletmelerin yer kazanmak için kolon ve dolgu duvarlarını kaldırmasıydı.

Gökce, bu nedenle İstanbul’da zemin katında ticari işletme bulunan tüm yapıların ayrı bir denetime tabi tutulması gerektiğini vurguladı.

Gökce “Yapı güvenliği açısından her yıl bağlı oldukları ilçe belediyelerince denetlenmelidir. Deprem Güvenliği Belgesi olmayan yapıların zemin katlarında ticari işletme açılmasına ruhsat verilmemesi gerekiyor” dedi.

İNŞAAT USTALARINA EĞİTİM VERİLSİN

Gökce acilen mevzuatta yapılması gereken diğer değişiklikleri şöyle özetledi:

*İnşaatlarda görev alan her tür usta, ustabaşı ve işçi yapı statiği ve statik bütünlüğüne yönelik temel eğitimden geçirilerek yeterlilik belgesi almalıdır. Bu belgeyi aldıktan sonra faaliyet gösterebilmelidir.

*Sadece mimari projeye göre değil, statik projeye göre de ruhsat ve eklerine aykırı imalatlar için tutanak tutulması zorunlu hale getirilmelidir. Taşıyıcı sisteme yönelik her türlü izinsiz müdahaleler ruhsat ve eklerine aykırılık kapsamına alınmalıdır.

HAZIR BETON FİRMALARI KONTROL EDİLMELİ

*Yapı denetimi kuruluşları büyükşehir belediyelerince periyodik olarak denetlenmelidir.

*Hazır beton firmalarının, üretim yeri ve üretim yerinden şantiyeye kadar ki ikmal hatlarında araç bazında kontrolleri için ilave düzenlemeler yapılmalıdır.

RE’SEN YIKIM VE GÜÇLENDİRME

*Mevzuatımızda riskli yapı analizleri, yıkım, güçlendirme veya yeniden yapım süreçleri belediyelerce can ve mal güvenliğinin odağa alındığı bir şekilde re’sen yapılabilmelidir. Bu tür uygulamalarda temel ilke kamu ve komşuluk hukuku çerçevesinde vatandaşların da mağdur edilmediği bir biçimde kurgulanmalıdır.

*Hızlı bina taraması, riskli yapı analizinden önceki aşama olarak yönetmeliğe girmeli, tüm yapı stoğunun depreme karşı kırılganlığı bu yöntemle tespit edilerek riskli yapı analizine sevki uygun görülenler için 6306 sayılı Kanunun hükümleri uygulanması esas olmalıdır.

*Endüstriyel yapı ve tesisler ile ikincil afete yol açabilecek tüm işletmeler için risk taramasının maliklerince yaptırılarak belediyelere sunması ve tespit edilen risklere ilişkin risk azaltım eylem planlarını ivedilikle hayata geçmesi için ilave hükümler mevzuata taşınmalıdır.